การสอบสวนการระบาดของผื่นจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี จังหวัดราชบุรี เดือนมีนาคม 2555

บทคัดย่อ

เดือนมีนาคม 2555 สำนักระบาดวิทยาได้รับรายงานว่ามีการระบาดของไข้ออกผื่นร่วมกับอาการทางข้อในพื้นที่ 4 หมู่บ้านของ จังหวัดราชบุรี ซึ่งภายหลังการดำเนินมาตรการควบคุมป้องกันโรคของหน่วยงานใน พื้นที่ยังมีผู้ป่วยรายใหม่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง สำนักระบาดวิทยาจึงเข้าร่วมสอบสวนเพื่อหาสาเหตุ ประเมินสถานการณ์โรค และหาแนวทางการป้องกันควบคุมโรคที่เหมาะสม โดยศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา ค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในชุมชนและทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย โดยใช้นิยามได้แก่ ผู้ที่อาศัยในหมู่บ้านทั้ง 4 แห่ง ที่มีผื่นไม่ทราบสาเหตุเกิดขึ้น ระหว่างวันที่ 1 กุมภาพันธ์ - 23 มีนาคม 2555 นอกจากนี้ยังสำรวจสิ่งแวดล้อมเก็บตัวอย่างยุงจากบ้านของผู้ป่วยเพื่อดูชนิดและหาเชื้อไวรัสในยุง รวมทั้งเก็บตัวอย่างซีรั่มผู้ป่วยเพื่อหาเชื้อไวรัสที่ติดต่อโดยแมลง ส่งตรวจที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ การศึกษารายงานผู้ป่วยตามนิยาม 33 ราย ผู้ป่วยรายแรกเริ่มมีอาการเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2555 จากนั้นมีการระบาดเกิดขึ้นภายในครอบครัว ต่อมาภายในเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ มีการระบาดเกิดขึ้นในพื้นที่ 4 หมู่บ้าน ผู้ป่วยส่วนมากเป็นวัยผู้ใหญ่ 880%) อาการหลักได้แก่ ผื่นผิวหนัง (100%) ไข้ (55%) และอาการทางข้อ (52%) จากการสำรวจสิ่งแวดล้อม พบหมู่บ้านแรกที่มีผู้ป่วยเกิดขึ้นอยู่ใจกลางของหมู่บ้านทั้ง 4 แห่ง ทุกหมู่บ้านมีต้นไม้ขึ้นหนาแน่น พบยุงและแหล่งเพาะ พันธุ์เป็นจำนวนมากบริเวณรอบบ้าน คนในชุมชนไม่ได้ใส่ทรายอะเบท ปลาหางนกยงเพื่อทำลายลูกน้ำในแหล่งน้ำต่าง ๆ บริเวณบ้าน รวมทั้งไม่ทายากันยุง จากการสัมภาษณ์ไม่พบการทำกิจกรรมร่วมกันของคนใน ชุมชน ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการพบภูมิคุ้มกันต่อไวรัสเดงกีชนิด IgM ในผู้ป่วย 11 ราย จาก 18 ราย (61.1%)การศึกษาทางกีฏวิทยาพบว่า ยุงเกือบทังหมดที่สำรวจเป็นยุงลาย (93%) และพบไวรัสเดงกี ซีโรทัยป์ 2 ในยุงลายจากบ้านผู้ป่วย 2 ใน 4 หลัง (50%) การระบาดของผื่นผิวหนังครั้งนี้น่าจะมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสเดงกีมากที่สุด ผู้ป่วยส่วนมากเป็นวัยผู้ใหญ่ จำกัดอยู่ในพื้นที่ 4 หมู่บ้าน โดยพบอัตราป่วย ร้อยละ 0.1 - 2.5มาตรการควบคุมป้องกันโรคที่ได้ดำเนินการก่อนหน้าไม่ได้ผล เนื่องจากสภาพแวดล้อมไม่เอื้ออำนวย รวม ทั้งคนในหมู่บ้านไม่ตระหนักถึงความสำคัญของมาตรการ ภายหลังการเพิ่มความเข้มข้นของมาตรการควบคุม ป้องกันโรค การระบาดจึงยุติและไม่พบผู้ป่วยรายใหม่ มาตรการควบคุมป้องกันการระบาดของโรคในพื้นที่มีความสำคัญมาก เนื่องจากผู้ป่วยที่เคยได้รับเชื้อไวรัสเดงกีแล้วครั้งหนึ่งสามารถที่จะติดเชื้อไวรัสเดงกีซีโรทัยป์อื่นซ้ำและมีอาการรุนแรงได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเคยรับเชื้อเดงกีซีโรทัยปี 1 มาก่อนแล้วได้รับซีโรทัยปี 2 ซ้ำอาจเป็นไข้เลือดออกชนิดรุนแรงได้