ประสิทธิผลการใช้โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้สูงอายุ โรงพยาบาลบ้านตาก

บทคัดย่อ

การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (participatory action research) เพื่อศึกษารูปแบบที่เหมาะสม ของการจัดกิจกรรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้สูงอายุ ประสิทธิผลและปัจจัยแห่งความสำเร็จของการใช้โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้สูงอายุในโรงพยาบาลบ้านตากที่เข้าร่วมโครงการในช่วงปี พ.ศ. 2548-2550โดยเก็บข้อมูลเชงปริมาณจากกลุมตวอยางจากผู้ที่เข้ารวมโครงการ 200 คน วิเคราะหข้อมูลโดยใช้สถิตเชงพรรณาและเปรียบเทียบความแตกต่างก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมโดย MCNemar test ร่วมกับการเก็บ ข้อมูลจากเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การสัมภาษณ์ผู้สูงอายุและเจ้าหน้าที่ที่เข้าร่วมโครงการแล้วนำมาวิเคราะห์โดยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis)

ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างร้อยละ 67 เป็นเพศหญิง ร้อยละ 77 มีอายุระหว่าง 60-74 ปี ร้อยละ 47 มีสถานภาพสมรสคู่ ร้อยละ 76.5 จบชั้นประถมศึกษาและร้อยละ 87.5 มีผู้ดูแลยามเจ็บป่วย โดยมีบุตรเป็น ผู้ดูแล ร้อยละ 37.5 ผลการศึกษาก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมแล้ว 3 เดือนพบว่าข้อมูลสุขภาพในเรื่องการ สูบบุหรี่ ปัญหาระบบทางเดินปัสสาวะ การนอนไม่หลับ ท้องผูก ภาวะซึมเศร้า การกินอาหารไม่เหมาะสม ดัชนีมวลกาย อัตราการไหลของอากาศขณะหายใจออกและระดับความดันโลหิตดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05)

โปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของโรงพยาบาลบ้านตาก สร้างขึ้นโดยการบูรณาการความรู้จากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องมาปรับให้สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ นำสู่การปฏิบัติด้วยทีมสหสาขา วิชาชีพเพื่อทำให้ผู้สูงอายุมีความรู้ ทักษะ ทัศนคติที่ดีนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพได้ดีขึ้น ความสำเร็จเกิดการจัดโปรแกรมที่เหมาะสมสอดคล้องกับชีวิตความเป็นอยู่ของผู้สูงอายุร่วมกับการทำให้ผู้สูงอายุ ตระหนักในคุณค่าของตนเองภายใต้การสนับสนุนของทีมสหสาขาวิชาชีพและครอบครัวส่งผลให้ผู้สูงอายุมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของตนเอง หน่วยงานอื่นๆสามารถนำแนวทางและหลักการของบ้านตากโปรแกรมไปประยุกต์ใช้ได้