การพัฒนาระบบฐานข้อมูลเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา และระบบติดตามการควบคุมโรคไข้เลือดออก ตามมาตรการ 3-3-1 โดยใช้ Applications จาก Google Drive พื้นที่จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

โรคไข้เลือดออกเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของจังหวัดยโสธร มาตรการ “3-3-1 (สามสามหนึ่ง)” ถูกกำหนดขึ้นเพื่อใช้ป้องกันและควบคุมโรค แต่ปัญหาในการปฏิบัติตามมาตรการ 3-3-1 คือเจ้าหน้าที่ออกควบคุมโรคล่าช้า ส่งผลให้โรคมีการระบาดไปยังพื้นที่ต่างๆ สาเหตุเพราะผู้บริหารและคนทำงานขาดเครื่องมือที่ง่ายต่อการรายงานโรค ขาดข้อมูลที่รวดเร็วในการเฝ้าระวังและติดตามการควบคุมโรค ดังนั้น คณะผู้วิจัยจึงพัฒนาระบบเฝ้าระวังร่วมกับระบบติดตามการควบคุมโรคไข้เลือดออกตามมาตรการ 3-3-1 ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบให้มีศักยภาพในการเฝ้าระวังโรคควบคู่กับการกำกับติดตามผลการควบคุมโรคให้อยู่ในระบบเดียวกัน ซึ่งใช้เทคโนโลยีที่ง่ายต่อการรายงานโรคและเข้าถึงข้อมูล โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เครื่องมือที่ใช้เป็น application ฟรีจาก Google ได้แก่ Google form, Google sheet และ App sheet ใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยง-เบนมาตรฐาน และ Z-test ดำเนินการในปี 2558-2560 ในพื้นที่จังหวัดยโสธร ผลการศึกษาพบว่า เกิดระบบเฝ้าระวังและระบบกำกับติดตามผลการควบคุมโรคไข้เลือดออกอยู่ในระบบเดียวกันใน Google drive แสดงผลแบบ Real time ซึ่งสามารถแชร์และเข้าถึงได้บนเว็ปไซต์ ทั้งการรายงานโรคและกิจกรรมการควบคุมโรค ผลการดำเนินงานตามมาตรการ 3-3-1 พบว่าในปี 2560 พื้นที่รายงานโรคได้ครบถ้วนถูกต้อง ร้อยละ 84.8 รายงานทันเวลา (3 ตัวแรก) ร้อยละ 47.7 ควบคุมโรคเบื้องต้นทันเวลา (3 ตัวที่สอง) ร้อยละ 72.2 พ่นหมอกควันภายใน 1 วัน (1 ตัวสุดท้าย) ร้อยละ 94.0 ภายหลังการวิจัยการดำเนินงานตามมาตรการ 3-3-1 สูงขึ้นกว่าผลงานก่อนการวิจัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และเจ้าหน้าที่พึงพอใจกับระบบที่พัฒนาในระดับมาก ระบบที่พัฒนาขึ้นช่วยให้มีการรายงานโรคได้เร็วและออกควบคุมโรคเร็ว ผู้ปฏิบัติงานและผู้บริหารสามารถเข้าถึงข้อมูลเพื่อติดตามสถานการณ์และผลการควบคุมโรคได้ในระบบเดียวกันทุกที่ทุกเวลา ส่งผลดีต่อการควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก ทั้งนี้ควรนำระบบนี้ไปปรับใช้กับโรคอื่นๆ