ความเสี่ยงภัยต่อสุขภาพประชาชนจากมลพิษสิ่งแวดล้อมในพื้นที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง

บทคัดย่อ

การศึกษาภาคตัดขวาง (cross-sectional study) นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานความเสี่ยง ภัยต่อสุขภาพประชาชนในตำบลมาบตาพุด อำเภอเมือง จังหวัดระยองเพื่อจัดทำระบบการเฝ้าระวังสุขภาพจากมลพิษสิ่งแวดล้อม เนื่องจากระยองเป็นจังหวัดที่มีการพัฒนาอุตสาหกรรมตามแผนแม่บทพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทยนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 และประชาชนร้องเรียนเกี่ยวกับมลพิษสิ่งแวดล้อมจากโรงงานอุตสาหกรรมที่มีผลกระทบต่อสุขภาพทำให้เกิดโรคระบบทางเดินหายใจ โรคภูมิแพ้ และโรคมะเร็ง โดยเฉพาะในพื้นที่ตำบลมาบตาพุดนั้นมีโรงงานอุตสาหกรรมที่ใช้ และการผลิตสารเค้มีอันตรายหลายชนิด ที่สำคัญได้แก่ สารประกอบอินทรีย์ระเหย (volatile organic compounds: VOCs) กรด ด่าง ก๊าซ และโลหะหนัก โดยศึกษาด้วยการตรวจสุขภาพทั่วไป พร้อมแบบสัมภาษณ์ และตรวจสารเมตาโบไลท์ของสาร VOCs พร้อมเก็บพิกัดสนเทศภูมิศาสตร์ของผู้สัมผัสสาร เพื่อประเมินการสัมผัสสาร VOCs 3 ชนิดได้แก่ เบนซีน สไตรีน และโทลูอีน ในพื้นที่มาบตาพุด จากการศึกษาผลการเก็บปัสสาวะประชาชนใน 25 ชุมชนจำนวน 2,177 คนในช่วงเดือนมิถุนายน 2550 ถึงเดือน สิงหาคม 2550 พบว่าร้อยละ 15.8 ของตัวอย่าง ปัสสาวะ (จำนวน 329 คน) มีค่า 6, 1-muconic acid ซึ่งเป็นสารเมตาโบไลท์ในปัสสาวะของเบนซีนนั้นมี ค่าสูงกว่าค่าบ่งชี้ความปลอดภัยทางชีวภาพ (BEls) ของ American Conference of Industrial Hygien-ists (ACGIH), 2005 ที่กำหนดไว้ที่ 500 ไมโครกรัมต่อกรัมครีอะตินีน เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง ข้อมูลแหล่งการใช้สาร VOCS และการกระจายตัวของความเข้มข้นของ 1, t-muconic acid ในปัสสาวะในระดับต่าง ๆ ได้ผลแสดงว่าประชาชนมีความเสี่ยงภัยต่อการเกิดโรคจากพิมของเบนซีนซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง ในเม็ดเลือด โดยมีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (D < 0.05) กับระยะของที่พักอาศัยที่อยู้ใกล้ โรงงานกลั่นน้ำมัน จากผลการศึกษาบ่งชี้ว่าควรเฝ้าระวังสุขภาพประชาชนจากการได้รับผลกระทบจากความเสี่ยงภัยจากสารเบนซีนทั้งจากอุตสาหกรรมและจากกิจกรรมอื่น ๆ นอกเหนือจากอุตสาหกรรมอีกด้วย ทั้งนี้การจัดการปัญหาผลกระทบสุขภาพจากมลพิษสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนนั้นควรมีการดำเนินการด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ การประสานความร่วมมือระหว่างเครือข่ายทุกระดับ พร้อมทั้งให้องค์ความรู้แก่หน่วยงานเครือข่ายและประชาชนในพื้นที่เพื่อการดูแลสุขภาพดังกล่าว