ท่อน้ำดีใหญ่ขาดออกจากกันระหว่างการผ่าตัดถุงน้ำดีด้วยกล้องวีดิทัศน์: ประสบการณ์ที่ โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช สุพรรณบุรี

บทคัดย่อ

มีภาวะแทรกซ้อนหลายชนิดจากการทำผ่าดัด laparoscopic cholecystectomy การเกิด main bile duct transection เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้น้อยแต่อันตรายอย่างมากของการทำผ่าดัดชนิดนี้ โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราชเริ่มการทำผ่าตัดวิธีนี้ตั้งแต่ พ.ศ. 2539 รวมทั้งสิ้นจนถึงปัจจุบันได้ 810 ราย การศึกษา ข้อนหลังนี้พบผู้ป่วย 6 ราย เกิดภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว ผู้ป่วย 3 รายสามารถวินิจฉัยได้ในระหว่างการทำ ผ่าตัด ส่วนอีก 3 รายวินิจฉัยได้ในระยะหลังการผ่าดัดแล้ว 1-2 สัปดาห์ บ่งชี้ว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ในระหว่างผ่าดัดโดยที่แพทย์ไม่ทราบได้ทันทีวิธีการรักษาจึงแตกต่างกันไปตามเวลาที่ตรวจพบ และ ลักษณะการบาดเจ็บ เมื่อสามารถวินิจฉัยได้ระหว่างการผ่าตัดควรรับการซ่อมแซมทันทีถ้าสามารถทำได้รายงาน นี้ได้ทำ end-to-end anastomosis ของ common bile duct 1 รายและทำ Roux-en-y choledochojejunostomy 2 ราย หากวินิจฉัยผู้ป่วยไม่ได้ในระหว่างการผ่าดัด ควรตรวจค้นคว้าวินิจฉัยทางกายวิภาคต่อ เพื่อให้ทราบตำแหน่งทางเดินน้ำดีให้ชัดเจนเท่าที่จะทำได้ก่อนการผ่าตัดแก้ไขครั้งต่อไป พบ ว่ามีอันตรายเกิดขึ้นได้ 2 แบบคือ bile duct obstruction และ bile leakage ผู้ป่วย bile duct obstruction สามารถผ่าตัดแก้ไขได้ภายใน 2 - 3 สัปดาห์ แต่ผู้ป่วย bile leakage ควรรอ 3- 5เดือน เพื่อฟื้นฟูสภาพ ผู้ป่วยให้พร้อมสำหรับการผ่าตัดแก้ไข รายงานนี้พบผู้ป่วย bile duct obstruction 2 ราย และ bile leakage 1 ราย ทั้ง 3 ราย ได้รับการผ่าตัดซ่อมแซม Roux-en-y hepaticojejunastomy หลังการผ่าดัดครั้งแรกประมาณ 2 สัปดาห์

การผ่าตัดค่อนข้างยากลำบาก ได้ติดตามการรักษาระยะยาวผู้ป่วย 5 ราย แล้วได้ผล ยกเว้น ผู้ป่วยรายเดียวที่มี bile leakage ได้เสียชีวิตหลังการผ่าดัด เนื่องจากมี septicemia และ renal failure การผ่าตัดซ่อมแซม main bile duct ขาด ควรได้รับการผ่าตัดโดยศัลยแพทย์ที่มีประสบการณ์ เพราะการผ่าตัดที่ล้มเหลวจะส่งผลเสียอย่างมากต่อการรักษาครั้งต่อ ๆ ไป ศัลยแพทย์ที่ยังไม่มีประสบการณ์หรือไม่แน่ใจในการรักษา ควรส่งต่อไปให้โรงพยาบาลที่มีศัลยแพทย์เฉพาะทาง hepatobiliary เป็นผู้ทำการผ่าดัด ซ่อมแซมให้จะปลอดภัยกว่า แต่การส่งต่อควรได้รับการแก้ไขในระยะแรกให้ถูกต้อง เทคนิคการผ่าตัดซ่อมแซม bile duct ที่ถูกตัดขาดให้ได้ผลดีคือต้องให้ได้ขอบของ bile duct ที่ดี มีเลือดหล่อเลี้ยงพอเพียง การเข็บ ซ่อมแซมต้องให้ได้ mucosa - to - mucosa และไม่มี tension บริเวณรอยต่อ จึงจะประสบผลสำเร็จได้คือไม่มี stricture ตามมาในกายหลัง

การรักษาที่ดีที่สุดคือการป้องกัน ถึงแม้ศัลยแพทย์จะมีความรู้และมีประสบการณ์มาแล้ว อุบัติการณ์นี้ก็ขังเกิดขึ้นได้ ดังนั้นศัลยแพทย์ต้องเพิ่มความระมัดระวัง และพัฒนาเทคนิคการผ่าตัด โดยเฉพาะบริเวณ Calot's triangle ให้ละเอียครอบครอบยิ่งขึ้น