ความต้านทานของลูกน้ำยุงลาย Aedes aegypti Linnaeus (Diptera: Culicidae) ต่อสารทีมีฟอส

บทคัดย่อ

ได้ทำการศึกษาความด้านทานของลูกน้ำยุงลาย (Aedes aegypi Linacus) ต่อสาร temephos โดยเตรียมสารละลาย temephos ที่ระดับความเข้มข้น 0.02 มิลลิกรัมต่อลิตร ทดสอบตามวิธีการที่เป็นมาตรฐานขององค์การอนามัยโลกกับลูกน้ำยุงลายที่เก็บจากเขตเทศบาลเมือง 7 จังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือระหว่างเดือนเมษายนถึงเดือนมิถุนายน 2549 ผลการศึกษา พบว่า ลูกน้ำยุงลายสายพันธุ์อุบลราชธานี ศรีสะเกษยโสธร อำนาจเจริญ และกาฬสินธุ์มีความไวต่อสารเคมีในระดับสูง เมื่อนำลูกน้ำยุงลายระยะที่ 4 ทั้ง 7 สาย พันธ์ ทดสอบกับสารละลาย temephos ที่ระดับความเข้มข้นต่าง ๆ กัน เพื่อศึกษาค่า LC₅₀ และ LC₉₅ พบว่า ลูกน้ำยุงลายสายพันธุ์มุกดาหารมีค่า LC₅₀ และ LC₉₅ สูงที่สุดคือ 0.01154 และ 0.0296 มิลลิกรัมต่อลิตร ส่วน ค่าความต้านทานต่อสาร temephos ของลูกนำยุงลายสายพันธุ์ภาคสนาม เปรียบเทียบกับลูกนำยุงลายสายพันธุ์มาตรฐาน พบว่า ที่ระดับ LC₅₀ และ LC₉₅ ลูกนน้ำยุงลายสายพันธุ์มุกดาหารมีค่าความต้านทานสูงที่สุด คือ 12.68และ 11.93 เท่า จึงสามารถสรุปได้ว่า ลูกน้ำยุงลายสายพันธุ์มุกดาหารมีความด้านทานต่อสาร temephos ดัง นั้นจึงควรทำการศึกษาติดตามการด้านทานต่อสาร temephos ที่ใช้ในการควบคุมลูกน้ำยุงลายอย่างต่อเนื่อง ผลการศึกษาข้างต้นสามารถใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพิจารณาเลือกใช้สารเคมีกำจัดแมลงให้เหมาะสมตามสภาพพื้นที่ อันจะนำไปสู่การจัดการควบคุมโรคไข้เลือดออกที่มีประสิทธิภาพต่อไป