การตรวจวัณโรคดื้อยา Isoniazid และ Rifampicin ได้ผลเร็วด้วยวิธี Real-time PCR และ Melting Curve Analysis

บทคัดย่อ

วัณโรคและวัณโรคดื้อยาเป็นโรคติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข วัณโรคดื้อยาหลายขนาน(multidrug resistant tuberculosis, MDR-TB) ซึ่งเชื้อวัณโรค (Mycobacterium tuberculosis) ดื้อต่อยาหลัก ได้แก่ยา isoniazid (INH) และ rifampicin (RIF) รักษายากและใช้เวลานานในการรักษา การตรวจวัณโรคและวัณโรคดื้อยาทางห้องปฏิบัติการที่รู้ผลเร็วมีความสำคัญ ช่วยในการเลือกใช้ยารักษาที่ได้ผล ลดการแพร่ติดต่อ และลดอัตราการเสียชีวิต ข้อจำกัดของการตรวจวัณโรคดื้อยาโดยการทดสอบความไวของเชื้อต่อยาด้วยวิธีเพาะเชื้อซึ่งเป็นวิธีมาตรฐานให้ผลตรวจช้า วัตถุประสงค์การวิจัยนี้เพื่อประเมินวิธี real-time PCR (polymerase chain reaction) สำหรับตรวจ วัณโรคและวัณโรคดื้อยาหลักที่ได้ผลเร็ว โดยตรวจสารพันธุกรรม DNA และการเปลี่ยนแปลง DNA ของเชื้อวัณโรค ที่เกี่ยวข้องกับการดื้อยา ทำการคัดเลือกตัวอย่างประเมินที่เป็นเชื้อวัณโรคซึ่งเพาะขึ้นบนอาหารเพาะเชื้อ และ มีผลทดสอบความไวต่อยาต้านวัณโรค (drug susceptibiity testing, DST) จำนวน 148 ตัวอย่าง ตรวจการดื้อยาด้วยวิธี real-ime PCR เปรียบเทียบผลกับวิธี DST ได้ผลดังนี้ (1) กลุ่มเชื้อไวต่อยา 54 ตัวอย่าง ให้ผลตรงกับ DST ทุกตัวอย่าง (ร้อยละ 100) (2) กลุ่มเชื้อวัณโรคดื้อยา INH 50 ตัวอย่าง ให้ผลตรงกับ DST 43 ใน 50 ตัวอย่าง (ร้อยละ 86) (3)กลุ่มเชื้อดื้อยา RIF 6 ตัวอย่าง ให้ผลตรงกับ DST 5 ใน 6 ตัวอย่าง และ (4) กลุ่มเชื้อ MDR-TB 38 ตัวอย่างให้ผลตรงกับ DST 34 ใน 38 (ร้อยละ 89) ตัวอย่างผลที่ไม่ตรงกันเมื่อเปรียบเทียบผลของ real-ime PCR กับผลของวิธี DNA Sequencing พบว่าให้ผลตรงกัน 11 ใน 12 ตัวอย่าง สรุปวิธี real-time PCR ให้ผลตรวจเร็ว สอดคล้องกับ วิธีมาตรฐาน เหมาะสมในการตรวจวัณโรคดื้อยา ซึ่งผลตรวจใช้ประโยชน์ได้ในการรักษา